خبرنگار همشهری با صادق عاشورپور و مجید فروتن معاون فرهنگی هنری اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی گفتگویی انجام داده که با هم می‌خوانیم.
صادق عاشورپور در سال 1332 در همدان متولد شد، سال 1352 در رشته نمایش کارگردانی و بازیگری دانشکده هنرهای دراماتیک (آبسردار) پذیرفته شد اما به علت فقر مادی عطایش را به لقایش بخشید و وارد دانشسرای راهنمایی شد و سرانجام معلم شد.
وی تئاتر را به‌طور تجربی ادامه داد و چندین دیپلم افتخار از جشنواره‌های مختلف در نویسندگی و کارگردانی دریافت کرد.در سال 1382 بازنشسته شد. وی به‌خاطر عشق به تحقیق در هنرهای نمایشی ایران بیشتر خدمت خود را در روستاها گذراند، تا در کنار تدریس ادبیات به‌طور وسیع و گسترده‌ای به پژوهش در امور نمایشی ایران بپردازد که حاصلش کتاب بازی‌ها، کوچه‌ها، محله است و 6 مجلد مانیفست نمایش‌های ایرانی و نگارش حدود 40 عنوان نمایشنامه است.
وی در حال حاضر عضو پیوسته انجمن نمایشنامه‌نویسان ایران، عضو پیوسته تئاتر دفاع مقدس، اعطای عضویت افتخاری هیات علمی دانشگاه (EXETER School) انگلستان در سال 1995 و چندین بار دعوت به کشور مذبور جهت سخنرانی درباره تئاتر ملی ایران و داوری در جشنواره‌های مختلف اعم از استانی و منطقه‌ای و کشوری، نمایش و نمایشنامه‌نویسی و سخنرانی در سمینارها و دانشکده‌های مختلف درباره نمایش‌های آئینی و سنتی و سرانجام محقق نمونه کشور در ایران شناسی در دی‌ماه 1385 در یازدهمین دوره پژوهشی فرهنگی به‌خاطر همین کتاب که تحت عنوان بررسی بازیهای غرب کشور مورد ارزیابی قرار گرفت.
برآیند‌ها بیانگر آن است که ورزش‌ها و بازیهای بومی و محلی بخشی از هویت و فرهنگ ساکنان مناطق کشورمان را تشکیل می‌دهند، که در شادی و نشاط جوامع بشری نقش بسزایی دارد، به اعتقاد مجید فروتن معاون فرهنگی هنری اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان همدان برای ارزیابی و جایگاه دوباره و ترویج آن باید برنامه‌ریزی و نظرسنجی شود.
فروتن مانوس شدن با طبیعت را از جمله ویژگی‌های ورزش‌های بومی و محلی می‌پندارد و این مسئله تا آنجا حائز اهمیت است که در مهد کودک‌ها و مجتمع‌های آپارتمانی کشورهای اروپایی فضاهای بزرگی با تزئینات چمن، خاک و شن ایجاد می‌شود تا کودک به راحتی با طبیعت ارتباط برقرار کند. به باور معاون فرهنگی و هنری اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی ورود و گسترش بازیهای جدید بی‌هویت رایانه‌ای و ورزش‌های مدال‌آور قهرمانی نظیر فوتبال و...موجب شده تا امروزه نه تنها بسیاری از ورزش‌ها و بازیهای بومی و محلی در پس این بازیهای مدرن در غبار فراموشی رفته، بلکه نسل جدید حتی با نام این رشته‌ها بیگانه شده است.
مجید فروتن نبود برنامه‌ریزی، حمایت کم، گسترش بازی‌ها و ورزش‌های مدرن، کمبود اعتبار، عدم فرهنگ‌سازی و تبلیغات کم را از جمله دلایل فراموشی بسیاری از رشته‌های اصیل بومی و محلی عنوان کرد.وی افزود: ورزش‌های بومی و محلی در گذر زمان و به‌دلیل توجه کم و حمایت نشدن از این رشته‌های اصیل و پرپیشینه رنگ باخته و به فراموشی سپرده شده است.
فروتن گفت: در زمان قدیم مردم با وسایلی از قبیل چوب، سنگ، طناب، پارچه و غیره که در طبیعت هم به سادگی یافت می‌شود سروکار داشتند و در مقایسه با امروزی‌ها بسیار بشاش‌تر و سرزنده‌تر بودند.وی اظهار داشت: امروز با اینکه وسایل و ابزار لوکس و مدرن در اختیار داریم اما آن چهره شاد مردم قدیم به هیچ وجه مشاهده نمی‌شود و بازی‌ها و ورزش‌های بومی زمان‌های قدیم طوری بود که باعث می‌شد مردم بیشتر تحرک و فعالیت‌های بدنی داشته باشند.
وی خاطرنشان کرد: ورزش‌ها و بازیهای بومی و محلی بیشتر به صورت گروهی برگزار می‌شود که ارتباط‌ها و صمیمت‌های بین افراد را بیشتر می‌کند ولی اکنون این بازی‌ها کمرنگ شده و به جای آن تکنولوژی و وسایل الکترونیکی بیشتر شده و فعالیت‌های بدنی جای خود را به فعالیت‌های ذهنی و شادی‌های جمعی نیز به شادی‌های فردی داده است به گفته فروتن حمایت کم و نبود سرمایه‌گذاری مناسب از دلایل رو به فراموشی رشته‌های اصیل و بومی است که باید در این زمینه بیشتر سرمایه‌گذاری شود.
وی یادآور شد: ورزش‌های بومی و سنتی ریشه در فرهنگ و سنت هر منطقه‌ای دارد که باید برای احیای این فرهنگ‌های اصیل و پرپیشینه برنامه‌ریزی شود. وی عنوان کرد: خاطره بازیهای دسته‌جمعی برای نسل امروز کودک و نوجوان ما چندان که باید و شاید شناخته شده نیست زیرا آنها ترجیح می‌دهند خود را با انبوه وسایل الکتریکی و اسباب بازیهای کوچک و بزرگی که در مغازه‌های امروزی به فروش می‌رسد سرگرم کنند.
معاون فرهنگی اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان همدان گفت: ورزش‌ها و بازیهای بومی و محلی گنجینه‌هایی از فرهنگ و هویت به شمار می‌آیند که اگر دیر بجنبیم به تاریخ می‌پیوندند.
وی اظهار داشت: بیشتر رشته‌های بومی و محلی شناسایی شده در استان دارای قدمت و پیشینه تاریخی است که 5 سنگ، پنجعلی پنجعلی، پول توتان، پر یا پوت، پا به پا، بیلدرم بیل، بگو کی بود، باجی باجی جان، انداختن سکه در قیف، الک دولک زمه، الک اسد خان، ات مته توته مته، آه زرینه، آقا داد ملا داد، آسیاب به چرخ، آسه برو آسه بیا...، آسمان چه رنگه ؟، آردا مادزول وغیره از جمله و بازیهای بومی و محلی استان همدان است که در حال حاضر برخی از آنها در گوشه و کنار این استان رواج دارد.
وی خاطر نشان کرد: متاسفانه به این رشته‌های بومی و محلی آن گونه که باید توجه نمی‌شود و گسترش ورزش‌های جدید با هیجانات زیاد مانند فوتبال موجب کمرنگ شدن رشته‌های بومی شده است.به گفته فروتن از سوی دیگر متولیان امر بیشتر از رشته‌های مدال‌آور و قهرمان پرور حمایت می‌کنند و اسپانسر و بخش خصوصی نیز کمتر راغب می‌شوند تا بر روی ورزش‌های بومی و محلی سرمایه‌گذاری کنند.
وی بیان داشت: ساماندهی امری ضروری برای رونق دوباره ورزش‌های بومی و محلی است و امروزه می‌بینیم که با ساماندهی ورزش‌های باستانی این رشته‌ها در جهان نیز مطرح هستند. به تاکید او برنامه‌ریزی و داشتن صبر و حوصله از مهمترین نیازها برای احیای دوباره ورزش سنتی و بومی است و به‌دلیل اینکه ورزش‌های بومی و محلی در قالب مدون و قانونمند اجرا نمی شود باید در این زمینه نیز برنامه‌ریزی شود.
وی یاد آور شد: به عنوان نمونه داوری‌های ورزش‌های سنتی و بومی کدخدامنشی است و قانون خاصی در این زمینه وجود ندارد، در حالی که باید این رشته‌ها و قوانین آن نظام‌مند شوند.
همشهری استانها
